La PASSEM ! en chic de mots…
La PASSEM ! qu’ei ua corruda qui’s tien a an passat en Gasconha (Biarn, Bigòrra, Lanas, Baish-Ador) e de qui l’objectiu ei de crubar moneda entà projèctes en favor de la transmission e valorizacion de la lenga nosta.
Tot au long de la corruda, un ligam qui simboliza la lenga nosta que passa de man en man a cada quilomètre. Que pòrta un messatge qui demora secret dinc a l’arribada..
La PASSEM ! mòde d’emplec
Lo nom qu’estó causit per la soa significacion dobla :
- passem, correm peus parsans on la nosta lenga ei parlada,
- passem lo ligam, transmetem la lenga.
Que’s vòu a l’encòp :
- un simbèu : l’urgéncia e la necessitat de la transmission de la lenga,
- un utís : tà finançar iniciativas en favor de la lenga,
- un escambi : tà comunicar e partatjar,
- un encontre : tà hestejar a l’entorn de la lenga.
La PASSEM ! : eveniment solidari, esportiu, culturau, popular, hestiu, engatjat…
La PASSEM ! qu’arcuelh monde d’ací e de pertot, sensibles au riquèr de la nosta lenga, que la parlin o non.
La PASSEM ! que’s cor en familha, dab amics, collègas, a pè, en rollers, en carretona, en bicicleta, desguisats, en musica… La PASSEM ! qu’ei ua sèrva de creacions. Cadun que pòt bastir animacions o emparà’s sus las hèstas locaus tà organizar concèrts, teatres, taulèrs, esdejuars… tot au long deu caminament. L’essenciau qu’ei de participar, d’estar vist, de s’amusar, d’enténer, d’emplegar la lenga, de la har soa, non seré que per un « Adishatz » ou un « Hilh de p… » !
En cada vila o vilatge traucat, associacions esportivas o culturaus, musicaires o cantaires, eslejuts, que’s mobilizan tà organizar ua hèsta o un rendetz-ve culturau. Cadun qu’ei invitat a participar a l’eveniment e atau afirmar lo son estacament a la lenga e a la cultura. Juntatz-nos !
Las nostas referéncias aulhors
Au Bascoat vesin, la Korrika que hè córrer centenats de milèrs de personas despuish 40 ans. Los organizators que ns’ajudèn tà lançar La PASSEM !
Bretons, Irlandés, Galés, Catalans, Galicians… que corren tanben tà sostiéner la lor lenga ! Uei que gaham lo ligam e qu’entram dens la corruda..
Ligams qu’ei ?
Ligams qu’ei l’associacion organizadora de La PASSEM !
L’istòria e los aderents
Ligams qu’ei ua associacion creada en noveme de 2016 dab l’objectiu de crear ligams entre los actors de Gasconha qui s’i hèn tà la lenga nosta.
Aquera creacion qu’ei lo frut d’ua reflexion collectiva de monde d’atges e d’orizonts diferents, tots actors de la transmission de la lenga.
Aquera associacion joena qu’arcuelh membres, ideas e perpausicions navèras, tà dinamizar la difusion de la lenga en un esperit d’ubertura aus autes e au monde.
Lo noste projècte
Mantuas accions que serveishen dejà la lenga, dens los domènis de l’ensenhament, de la canta, de la dança, de la musica, de la literatura, deus mèdias, de l’espòrt, de l’economia e de la politica.
Ua manca qu’ei sovent sentida : lo ligam.
Ligams que vòu ajudar a crear aqueth ligam en organizar un gran eveniment qui permeti de botar en lutz l’objectiu comun : har víver la lenga nosta.
Ua corruda relais peu parçan : La PASSEM !
La lenga nosta
La lenga nosta, aperada tanben gascon, occitan, biarnés, bigordan, qu’ei un vector d’identitat. La lenga nosta qu’ei la lenga deu parçan noste. La coneishença de las arraditz que permet a cadun de’s situir mei plan dens lo noste monde mondializat. Qu’ei tanben un tremplin cap aus autes e cap au monde.
La lenga qu’ei la pèira angulara de la cultura e deu patrimòni, qu’ei ua riquessa pedagogica, ua valor sociau, un ligam entre las generacions, un mei tà l’economia locau.
La diversitat qu’ei un riquèr. Sostiéner ua lenga qu’ei agir en favor de totas las lengas, en favor de la cultura universau dens las soas diversitats.
La situacion de la lenga nosta
Qu’ei parlada sus lo tèrç sud deu territòri de França. Qu’ei parlada en Espanha, en Vath d’Aran, on ei co-oficiau dab lo catalan e lo castilhan. Qu’ei parlada en Italia, en un dotzenat de vaths alpinas, on ei reconeishuda com lenga istorica de la Republica italiana per un estatut juridic qui defeneish lo son emplec dens l’ensenhament, la vita publica e los mèdias.
La nosta lenga qu’ei caracterizada per la soa diversitat linguistica e per l’intercompreneson entre los diferents parlars : gascon, lengadocian, provençau, limosin, auvernhat e vivaro-alpenc.
L’enquèsta sociolinguistica de 2008 miada en Biarn e Baish-Ador que revelè duas causas :
- 12 % de la populacion que son locutors actius,
- quasi 50 % que comprenen la lenga.
Sostien de la populacion
72% de la populacion francesa qu’ei favorabla a la reconeishença oficiau de las lengas regionaus e 82% deus aquitans que son favorables a accions publicas tau desvelopament de la lenga nosta.
Ua politica linguistica qu’ei menada de concèrt despuish 2008 peu conselh regionau Navèra-Aquitània e peu Departament deus Pirenèus Atlantics (qui avèva lançat la soa politica linguistica Iniciativa en 2005).
Biarn, Bigòrra e Baish-Ador que constituan un territòri on l’ensenhament de la lenga nosta ei hòrt : 12 escòlas Calandreta, 33 escòlas bilinguas, 45 escòlas dab ensenhament ahortit, 1 collègi Calandreta, 6 collègis bilingües en 2020.
E totun, los sociolingüistes qu’estiman que tà har víver ua lenga, un tèrç au mensh de la populacion, per generacion, que la deu parlar.
Com la transmission familiau ei globaument copada despuish quauques detzenats d’annadas, l’urgéncia qu’ei de seguir lo desvelopament de l’ensenhament tà la transméter dab l’energia de tots e lo sostien deus poders publics.
